Wil je het geheim weten om meer voedsel te oogsten zonder elk jaar zaad te kopen of te planten?

Misschien denk je nu nog niet aan de nieuwe zaden voor volgend jaar, maar het is slim om hier nu, midden in het moestuinseizoen, over na te denken. Je kunt namelijk zelf zaden oogsten, zodat je ze niet meer hoeft te kopen. Dit is hoe onze voorouders tuinierden, voordat iedereen overal zaad kocht.

Hoe doe je dat?

In plaats van planten eruit te trekken als hun oogstmoment erop zit, laat je er een aantal staan. Plant open bestoven zaden en geen hybride (dit is superbelangrijk voor deze methode) en laat sommige daarvan bloeien en zaad vormen. Deze zaden kun je oogsten, of je laat de plant zelf het werk doen door de zaden te verspreiden.

Wat belangrijk is om te weten dat als je zaden oogst van een hybride er het jaar erna een afwijkende plant van het origineel is ontstaan, met andere eigenschappen. Dat komt door de manier van veredelen. Wil je dezelfde soort her jaar erna weer dan zul je bij de zadenleverancier opnieuw zaden moeten kopen. We noemen deze planten niet zaadvast. Dat komt bij open bestoven zaden niet voor. Open bestoven zaden, noemen we zaadvast en die worden bestoven door de wind of insecten. Dus let daarop! Als je zaden koopt, koop dan liefst biologische open bestoven zaden.

Favoriete planten voor zaadwinning

Ik heb een paar favorieten die elke moestuinierder zonder problemen kan laten bloeien en zich laten verspreiden: sla, goudsbloem, dille en oost indische kers. Dit zijn planten die niet met andere soorten kruisen. Voor sterk kruisbestuivende soorten zoals de pompoenfamilie is dit lastiger en om ze raszuiver te houden zul je meer moeten doen om ze raszuiver te houden.

Wil je meer leren over zaden bewaren?

 Van sommige planten is het makkelijker om zaad te winnen dan van andere. Voordat je begint, moet je een aantal dingen weten over planten en zaden. Er zijn planten die zichzelf bestuiven en planten die bestoven moeten worden door insecten of de wind. Planten die zichzelf bestuiven zijn het makkelijkst, omdat er geen kruisbestuiving optreedt met andere planten. Hierdoor blijven de zaden raszuiver, wat belangrijk is om ongewenste eigenschappen te voorkomen.

Bij planten die door kruisbestuiving bevrucht worden, moet je wat meer doen om ze raszuiver te houden. Dit geldt ook voor door wind bestoven planten.

Als je nog nooit zaad hebt gewonnen of je hebt maar een klein stukje land, zoals op een moestuincomplex, zijn zelfbestuivende gewassen het makkelijkst. Zoals sla, goudsbloem en dille. Het mooie van deze soorten is dat ze zich ook heel makkelijk door je tuin kunnen verspreiden. Bonen zijn ook makkelijk om zaad van te winnen

Hoe ga je te werk?

• Bewaar zaad van meerdere planten, als dat kan, Dat is meestal afhankelijk van de ruimte die je hebt.
• Selecteer de gezondste en sterkste planten, of de planten met de juiste eigenschappen, zoals de lekkerste, grootste of mooiste bonen.
• Selecteer planten die raszuiver zijn. Als de bloemkleur bijvoorbeeld anders is, is hij niet meer zuiver.
• Zorg dat het gewas goed groeit.
• Bewaar geen zaden van zieke en zwakke planten, omdat sommige ziekten doorgegeven worden via de zaden.
• Bewaar geen zaden van planten met onwenselijke eigenschappen.

Het klinkt misschien moeilijk, maar door ervaring leert men.

Als je een plant hebt gekozen om zaad van te winnen, maak dan een plan. Is het een plant die door kruisbestuiving vrucht zet, dan moet je hem isoleren. Reserveer ruimte voor de volledige groei van de plant. Dit duurt langer en je mag er niet van eten. Misschien moet hij ook opgebonden worden om het zaad droog en schoon te houden.

Mijn ervaring met zaden bewaren

Elk jaar bewaar ik van verschillende soorten mijn eigen zaden. Zo zijn tomaten, bonen, erwten, calendula en oost-Indische kers vaste prik in mijn eigen zadencollectie. En soms mislukt het ook: Zo kunnen in een natte zomer, als je te lang wacht met oosgen je bonen verrotten aan de staak. Dus oogst op tijd!

Wil je meer leren over hoe je jouw tuin op een natuurlijke manier gezond en vruchtbaar kunt houden? Plan dan een kennismakingsgesprek dan ontdekken we samen het beste past bij jouw tuin en hoe ik je het best kan helpen om stappen te zetten naar jouw eetbaar paradijs. Of dat nu een ontwerp een teeltplan of een stappen plan naar meer voedsel uit eigen tuin.